1851 Klooster van de Rosastichting wordt in gebruik genomen.
24 Mei: eerste openbare gasverlichting (huis de Kat, voor de Kerkboog, voor het stadhuis en op het Kelfkensbos).9 September: eerste vrije verkiezing van de gemeenteraad.1852-1853 Aanleg van de Nieuwe Haven buiten de stadswallen.1852 April: verzoek tot opheffing van de vesting, werd afgewezen.1853 Tolhuis aan de Teersdijk wordt uitgebreid met tweede verdieping.15 December: nieuwe haven geopend aan de westzijde van de stad, buiten de Hezelpoort.1854-1855 Villa Geldersch Hof wordt gebouwd.
1854 Molen 'De Goede Hoop' aan de Berg en Dalseweg brandt gedeeltelijk af.
1856 Neogotisch portaal wordt aan de Sint-Stevenskerk gebouwd. Explosie nabij een kruitmagazijn in de Ziekerpoort leidt tot grote ravage.Augustus: verzoek tot opheffing van de vesting opnieuw afgewezen.17 Augustus: wegens voortdurende verzakking van de kade wordt de Galerij afgebroken. Drie pilaren met tussenliggende muur worden behouden, waarin een politiewacht wordt gevestigd.1857 Februari: naar aanleidig van toenemende verzakkingen worden een huis aan de Kraanpoort, een deel van deze poort, het bijbehorende wachthuis en de muur achter de Vismarkt afgebroken.
1858 Besluit de gemeenteraad aan de gasmagnaat F.J. Hallo, op diens verzoek afstand te doen van het middengedeelte van de Strikstraat, alsmede van een daaraangrenzend stuk grond aan de Lindenberg. Nadat op dit terrein door hem een twintigtal woningen gesloopt waren, begon de heer Hallo aldaar zijn zogenaamde "kasteel" Bat-Ouwe-Zate te bouwen. Later wordt het verkocht aan het R.K. pensionaat Mariënburg. De kloosterorde die daar later zit, worden de "zusters van Hallo" genoemd.1859 6 September-2 november: cholera heerst, 10 mensen overlijden.1860 Zomer: Bouw van een muziektent op het Valkhof.20 Januari: besluit valt om Windmolenpoort af te breken.
1861 Fort Verbrande Molen wordt gebouwd.De 'Witte Villa' aan de Schependomlaan wordt gebouwd. 1 Februari: benedenstad stroomt over en een café aan de Waalkade wordt door het ijs verwoest.1862 Fort Boven-Lent ('Sprokkelenburg') wordt gebouwd.1863 Straatnaambordjes worden voor het eerst aangebracht op de hoekhuizen.Afbraak van twee bogen van deroegere Galerij aan de Waalkade. Laatste boog wordt ingericht als wachtlokaal voor de Waalpolitie.Rozenhof aan de Dorpsstraat wordt gebouwd. Fort Beneden-Lent ('Nieuw Knodsenburg') wordt gebouwd.1864 Mei- en Veerpoort worden gesloopt. Koetshuis aan Voorstadslaan wordt gebouwd.21 Oktober: aanbesteding voor een aarden baan voor de spoorweg naar Duitsland.
1865 De zogenaamde commiezenhuisjes, gelegen voor de stadspoorten aan de landzijde, worden afgebroken. Eerste station wordt gebouwd op de plaats van de huidige Vereeniging.Huize Brakkesteyn wordt herbouwd in neoclassicistische stijl.Bovenverdieping van de Waag wordt ingericht als hoofdbureau van politie.8 Augustus: opening van de spoorweg Nijmegen-Kleef.1866 De neogotische toren van de Sint-Dominicuskerk wordt gebouwd.
Uitbraak van een cholera-epidemie: 65 mensen overlijden.Het katholieke Canisiusziekenhuis wordt opgericht.1867 Nijmegen krijgt officieel een gezondheidscommissie. Deze wijst het gemeentebestuur op de onhygiënsche toestanden aan de openbare weg en op de schrikbare woningtoestanden.
De open goten in de straten raakten vaak verstopt. Kleine bedrijfjes loosden er vloeibaar afval en bewoners deponeerden er hun huisvuil. Slagers die het vee op straat slachtten lieten bloed en afval in de goten weglopen en de inhoud van urinoirs ging dezelfde weg. Als het flink geregend had vormden zich in de laagste delen stinkende modderpoelen met onbestemde kleuren en rottende afvalhopen. Eindpunt van al die riolen was de St. Jacobsgracht een enorme beerput buiten de Hezelpoort, die bij westenwind een enorme stank produceerde. Geen wonder dat in 1832 en 1866 een cholera-epidemie uitbrak (2x ca. 60 doden).Het gemeentebestuur ondernam echter geen stappen.
In de voornaamste straten worden trottoirs en klinkerpaden aangelegd in de plaats van stoepen.Vestiging van weesinrichting in Neerbosch.1868 Verzoek om vestingstatus op te heffen, wordt afgewezen. Eerste steen gelegd voor modelboerderij in de Driehuizen.Lunet Kijk in de Pot wordt tot fort verbouwd.
Juli: eerste uitgave van een adresboek voor Nijmegen en het Schependom.
1870 Het aarden verdedigingswerk de Kwackenberg wordt aangelegd.
1871 Verzoek van 1431 burgers voor opheffing van de vesting wordt afgewezen.6 Juli: eerste steen van de gasfabriek wordt gelegd.
2 November: concessie voor de spoorweg Tilburg-Nijmegen wordt aanvaard.
31 December: gasfabriek is voltooid.1872 Naast de synagoge wordt door Pieter van der Kemp de joodse school gebouwd.1873 Op de plaats van de gedempte haven (het Waalplein) wordt beplanting aangebracht.5 Mei: met bijna algemene stemmen wordt door de Tweede Kamer het wetsontwerp aangenomen, om voor rekening van de Staat de spoorweg Arnhem /Nijmegen aan te leggen.19 Mei: Eerste Kamer stemt in met de aanleg van de spoorweg.1874 Bouw van een ziekenhuis in Weesinrichting Neerbosch.18 April: het Staatsblad bevat een wet 'tot regeling en voltooiing van het Vestingstelsel': toestemming om vestingwerken te slopen. Alleen fort Kraijenhoff en de forten Boven- en Beneden-Lent blijven behouden.5 Mei: er wordt een commissie ingesteld die de belangen van de gemeente met betrekking tot de spoorweg- en vestingzaken moet gaan behartigen. De commissie bestaat uit het "Driemanschap" Mr. W. Francken - H.L. Terwindt - Joh. H. Graadt van Roggen.1875 Bouw van het eerste moederhuis in Weesinrichting Neerbosch.Januari: toewijzing aan aannemers voor het bouwen van de pijlers voor de spoorbrug.19 Augustus: aanbesteding voor het bouwen van de Nieuwe Hezelpoort, over de weg van Nijmegen naar Hees.
1876 23.500 inwoners 26 Januari: bij de Hezelpoort wordt begonnen met de sloop van de vestingwerken.1877 Afbraak van de Ziekerpoort en de Hezelpoort en het daarvoor gelegen bolwerk. In de krant van 1877 staat hierover: "De Hezelpoort is afgebroken, de brug buiten Hertsteegpoort is door een aarden dam vervangen, en naast de Molenpoort is een gat in den wal gemaakt, en door dat gat is zoo ondoelmatig mogelijk een weg aangelegd. Ziedaar alles wat in drie jaren tijds verricht is."Nonnendaalseweg en Heselaan worden verlegd.1878-1880 Bouw van de Sint-Antonius Abtkerk aan de Dennenstraat.1878 Sloop van fort Sterreschans.
Augustus: Gemeente Bad- en Zweminrichting in de Waal wordt voor publiek geopend.10 Augustus: eerste beproeving van de spoorbrug.1879-1885 Ontmanteling en uitleg van de stad door de opheffing van de vesting Nijmegen.1879 Voorgevel van het stadhuis wordt gerestaureerd.
Sint-Hubertustoren en -molen worden gesloopt.OLV Geboortekerk in Lent wordt gebouwd op de plaats van de kleine kerk.Spoorbrug komt gereed. Voor de oprit van de brug wordt zand uit de buurt gebruikt; de spoorkuil ontstaat.Bouw van station Ressen-Bemmel.12 Juni: opening van de spoorweg Arnhem-Nijmegen. Ingebruikname van tijdelijk hulpstation.Augustus: waterleiding is aangelegd, met machinegebouw aan de Nieuwe Marktstraat en reservoir op de Kwakkenberg. De eerste waterleiding die in een van de kleinere steden van Nederland werd aangelegd.1880-1882 Bouw van de Rijkskweekschool aan de Van Schevichavenstraat.Bouw van de Sint-Franciscuskerk op de Doddendaal.Aanbouw van P. Cuypers aan het stadhuis.
1880 Besluit om een wandelpark aan te leggen in de omgeving van de Kronenburgertoren; het Kronenburgerpark, naar het plan van de Belgische architect Rosseels.Schouwburg wordt voorzien van ijzeren balkons en ladders.
Afbraak van de Vismarkt.4 Januari: namen van eerste wegen op de voormalige vestinggronden worden gegeven: Keizer Karelsplein, Verlengde Molenstraat, Walstraat, In de Betouwstraat, Smetiusstraat, Nassausingel, Kronenburgersingel, Stationsweg, Spoorstraat en Graafsche straat. Ook aanbesteding van het bouwen van de eerste villa aan het Keizer Karelplein.
Mei: eerste drie huizen van de stadsuitleg worden opgeleverd in de In de Betouwstraat.7 Juni: de Sint-Antonius Abtkerk wordt ingewijd.1881-1884 Oude haven wordt gedempt.1881 Kerkhof achter de Sint-Stevenskerk wordt afgegraven.23 April: Hertogsteeg wordt officieel Hertogstraat.Juni: start van de bouw van de Bethelkerk in de Weesinrichting Neerbosch.2 Juni: spoorweg Tilburg-Nijmegen wordt ingewijd.6 september: het Stedelijk Gymnasium verhuist van de Latijnsche school naar de Kronenburgersingel Najaar: begin van restauratie van de zijgevel van het stadhuis.1882 Buitensociëteit de Vereeniging wordt gebouwd aan het Keizer Karelplein.Josephshof wordt gebouwd.Het bovenstuk van de Kraan aan de Waalkade wordt afgebroken.
De oude franciscanerkerk (hoek Houtstraat-Bloemerstraat) wordt afgebroken.
Hunnerpoort wordt als laatste stadspoort gesloopt.Aanleg van de grot en waterval in het Kronenburgerpark. In de jaren '50 raakt deze buiten gebruik.
Opening van een renbaan op de Wedren.Lent krijgt een spoorweghalte.
13 Maart: korenbeurs aan de Nieuwe Markt wordt in gebruik gesteld.
31 Maart: Rijkskweekschool voor onderwijzers aan de Oranjesingel wordt in gebruik gesteld.31 Juli: Sint-Franciscuskerk wordt ingewijd. 30 Augustus: de voltooide Bethelkerk in de Weesinrichting Neerbosch wordt ingewijd.1883 Loopbrug bij Belvédère wordt gebouwd door J.J. Weve. Spoorweg Nijmegen-Venlo wordt geopend.De waterpomp op het Kelfkensbos wordt overgebracht naar de Gedeputeerdenplaats.29 September: het Sint-Jacobspoortje wordt dichtgemetseld.27 Oktober: besluit om een gedenkteken aan de aanleg van de spoorweg Nijmegen-Kleef te plaatsen op het Valkhof.10 November: besluit tot aanleg van een straat tussen de Bloemerstraat en de Stikke Hezelstraat.
1884 Oprichting van het spoorwegmonument.Mei: oude schuilkerk van de Augustijnen aan de Jodengas wordt gesloopt.Zomer: Hunnerpark - aangelegd door tuinarchitect Rosseels - wordt voltooid.13 Juni: eerste funderingssteen van de Augustijnenkerk wordt gelegd.1 Augustus: Oude Haven is gedempt.
28 Augustus: eerste steen van de Augustijnenkerk wordt gelegd.1885 De onderbouw van de Kraan aan de Waalkade wordt afgebroken. Begin van restauratie van de Kerkboog en het Waaggebouw.Begin van de aanleg van een riool.Waalkade wordt opgehoogd.Voltooiing van de restauratie van de kerk in de Broerstraat.Bouw van doodgraverswoning bij de begraafplaats aan de Daalseweg.Veemarkt wordt voor het eerst op de Nieuwe Markt gehouden.
15 Juni: aanbesteding van Nederlands eerste wielerbaan achter de Vereeniging.24 Juni: kerkhof aan de Daalseweg wordt ingezegend.
1886 Israëlitische Begraafplaats bij Mariënburg wordt opgeheven.
Nijmegen krijgt als eerste stad van ons land een gemeentelijke elektrische centrale.Restauratie van de Kerkboog is afgerond, zonnewijzer is verwijderd.
Augustijnenstraat is voltooid.Hoekhuis Hoogstraat-Burchtstraat wordt afgebroken, ter verbreding van de uitgang Burchtstraat-Valkhof.De stenen leeuw van O. Leeuw senior en junior wordt in het Kronenburgerpark geplaatst.
2 Mei: inwijding van de Augustijnenkerk.29 Juni: vier elektrische lampen geplaatst aan de Waalkade.17 Augustus: opening van de brug over de Voerweg als huldebetoon aan het "Driemanschap", Graadt van Roggen, Francken en Terwindt, voor de voortvarende wijze waarop zij aan de uitleg van de stad hadden leiding gegeven.1887-1888 Belvedere wordt gerestaureerd. 1887 Huis De Hulsen wordt afgebroken.
Stadhuis wordt aan de achterzijde uitgebreid.Oprichting van de eerste woningbouwvereniging, genaamd "Hulpbetoon". 1888 Bouw van de Gereformeerde Kerk aan de Begijnenstraat.11 Augustus: concessie wordt verleend voor de eerste telefoonaansluiting.1889 Huize Heyendael wordt ingrijpend verbouwd.Bebouwing aan de Voerweg, op het Geertruidsbergje en aan de Rozemarijngas wordt gesloopt.De beeldengroep 'De Vier Jaargetijden' wordt in het plantsoen van de Nassausingel geplaatst.Bouw van een kleuterhuis en schoolgebouwen in Weesinrichting Neerbosch.30 Juni: stoomtramverbinding Nijmegen-Ubbergen-Beek geopend.1890 Uitbreiding van de Josephshof - het huidige Kolpinghuis - wordt voltooid. Bank van Lening op de hoek Hessenberg-Pijkestraat wordt gebouwd.1891 Het postkantoor wordt gevestigd in de Lange Hezelstraat. Bouw van 7 huisjes achter café Rust aan de Berg en Dalseweg.1892 Uitbreiding van het stadhuis aan de Lange Nieuwstraat door architect J.J. Weve.1893 De kerk van Hatert wordt uitgebreid met twee zijbeuken en een toren.1894 Begin van sloop van het fort Kijk-in-de-Pot.Sloop van de oude Regulierenkerk in de Molenstraat.
Afbraak van 30 woningen aan de Voerweg en de Rozemarijngas.
7-8 Augustus: in gebruik neming van het nieuwe station gebouwd in fraaie neo-gotische stijl, ontworpen door C.H. Peters, een leerling van de bekende bouwmeester P.H.J. Cuypers. Het station is in 1944 verwoest. Het tijdelijke hulpstation wordt afgebroken en weer opgebouwd aan de Ooijsedijk.1895 Begin van de sanering van huizen langs de Voerweg en Rozemarijngas. De plaatselijke gezondheidscommissie is zeer blij met de sloop van de huizen, er was alleen een "maar", zoals blijkt uit het verslag uit 1899: "Aan den Voerweg is de toestand prachtig verbeterd door het verder opruimen van woningen. Jammer dat de daar gewoond hebbende menschen niet de gemeente verlaten hebben en zich nu in het hart der stad gevestigd hebben, zoodat de zindelijkheid er niet beter op geworden is."Poortje van Franse Plaats wordt ingemetseld in het stadhuis.Bethel-bewaarschool aan de Tweede Oude Heselaan wordt gebouwd.1 Mei: opening van het nieuwe Protestants Ziekenhuis bij de Spaarbankstraat (nu Dr. Claas Noorduijnstraat).Juli: eerste steen van de Sint-Ignatiuskerk in de Molenstraat wordt gelegd.29 Augustus: zeepziederij 'Het Anker' aan de Lange Brouwerstraat brandt af.1896 Een van de drie loodsen voor de Waalwal wordt gesloopt.Bouw van een bankgebouw op de hoek van de Platenmaker- en Snijderstraat. 30 September: opening van de Sint-Ignatiuskerk.1897 2 Juni: opening van de paardentramweg naar Sint-Anna.26 Juli: opening van de Algemene Begraafplaats Rustoord.
1898-1899 Bouw van het Gemeente Slachthuis tussen de Nieuwe Haven en het fort Kraijenhoff.1898-1900 Bouw van het Canisius College aan de Berg en Dalseweg.1898 Opening van een politiepost aan de Sloetstraat.
19 Juni: inwijding van de Sint-Ignatiuskerk.1 September: planten van een lindenboom op het Hertogplein, naar aanleiding van de inhuldiging van H.M. Koningin Wilhelmina.1899-1900 Bouw van kerk aan de Krayenhofflaan.
1899 Politiepost aan de Daalseweg wordt gebouwd.Twee loodsen voor de Waalwal worden gesloopt.Afbraak van fabrieksgebouwen aan de Waalkade: oude resten van de Boddelpoort blijven gespaard.
Bouw van een post- en telegraafkantoor aan de Schependomlaan.
Eind: 677 telefoonabonnementen.
5 April: eerste steenlegging voor de Heilig Hartkerk aan de Krayenhofflaan.
30 December: besluit tot de sloop van de vier laatste huizen aan de noordzijde van de beneden-Voerweg.
1900 - 1940 Nijmegen wordt geen echte industriestad, maar toch waren er wel wat grote industrieën zoals Willem Smit, Dobbelman, ASW, Batava Margarina, Nyma. De waalkade met het lossen en laden levert werk op, maar voor de rest is het heel moeilijk. Daardoor is de economie altijd kwetsbaar gebleven, vooral in de jaren dertig. De werkloosheid is naar verhouding omvangrijker en blijft langer aanhouden dan in het rest van het land.
De stad heeft een groot aantal renteniers en gepensioneerden.
1900 Voorjaar: Canisius College aan de Berg en Dalseweg is voltooid.
Maart: begin van de bouw van het klooster aan de Van Oldenbarneveltstraat.
Zomer: drie huizen aan de Roomse Voet worden afgebroken.Herfst: lessen beginnen in het Canisius College.1 Mei: Heilig Hartkerk aan de Krayenhofflaan wordt ingewijd.